เจาะลึกความเสี่ยงในการทำงาน สาเหตุ ผลกระทบ และวิธีป้องกัน

ในโลกของการทำงานทุกวันนี้ ความเสี่ยงถือเป็นปัจจัยสำคัญที่ส่งผลต่อสุขภาพ ความปลอดภัย และประสิทธิภาพในการทำงาน ความเสี่ยงในการทำงานสามารถเกิดขึ้นได้ในทุกอุตสาหกรรมและทุกตำแหน่งงาน โดยมีแหล่งที่มาหลากหลาย เช่น อุปกรณ์เครื่องมือ สภาพแวดล้อมทางกายภาพ สารเคมี หรือแม้แต่ความเครียดจากการทำงาน

ความเสี่ยงในการทำงาน คืออะไร ?

ความเสี่ยงในการทำงาน หมายถึง ความน่าจะเป็นของเหตุการณ์หรือสถานการณ์ที่อาจก่อให้เกิดผลกระทบทางลบต่อสุขภาพ ความปลอดภัย หรือทรัพย์สินของพนักงานในสถานที่ทำงาน ความเสี่ยงนี้อาจมีผลต่อทั้งตัวบุคคล สภาพแวดล้อมการทำงาน และการดำเนินธุรกิจโดยรวม หากไม่มีการจัดการหรือควบคุมความเสี่ยงอย่างเหมาะสม อาจส่งผลให้เกิดอุบัติเหตุ โรคจากการทำงาน การสูญเสียทรัพยากร หรือความเสียหายต่อชื่อเสียงขององค์กรได้

สำหรับสถานประกอบการผู้ที่มีหน้าที่รับผิดชอบดูแลความปลอดภัยในการทำงาน คือ เจ้าหน้าที่ความปลอดภัยในการทำงาน (จป.) ซึ่งจะแบ่งเป็น 5 ระดับ 1 ในนั้นคือ จป. บริหาร ที่จะเป็นระดับผู้บริหารขององค์กร ที่เข้าอบรมหลักสูตร จป บริหาร เพื่อให้เข้าใจถึงหลักการปฏิบัติงานอย่างปลอดภัย และข้อควรปฏิบัติตามกฎหมายเพื่อความปลอดภัย ที่ทุกองค์กรจำเป็นต้องปฏิบัติตาม

องค์ประกอบของความเสี่ยงในการทำงาน

ภัยคุกคาม (Hazard): แหล่งหรือสถานการณ์ที่มีโอกาสก่อให้เกิดอันตราย เช่น เครื่องจักรที่ไม่มีการป้องกัน การทำงานในพื้นที่อับอากาศ หรือการใช้สารเคมีอันตราย
ความน่าจะเป็น (Likelihood): โอกาสที่เหตุการณ์ไม่พึงประสงค์จะเกิดขึ้น เช่น การลื่นล้มบนพื้นเปียก
ผลกระทบ (Severity): ขนาดหรือความรุนแรงของความเสียหายที่อาจเกิดขึ้น เช่น การบาดเจ็บเล็กน้อยหรือการเสียชีวิต

ประเภทของความเสี่ยงในการทำงาน

ความเสี่ยงในการทำงานสามารถแบ่งได้เป็น 5 ประเภทหลักดังนี้:

1. ความเสี่ยงทางกายภาพ (Physical Hazards)

ความเสี่ยงจากสภาพแวดล้อม เช่น เสียงดัง, อุณหภูมิสูงหรือต่ำ, การสั่นสะเทือน
ตัวอย่าง: คนงานในโรงงานที่มีเสียงดังเกินมาตรฐาน อาจเสี่ยงต่อการสูญเสียการได้ยิน

2. ความเสี่ยงทางชีวภาพ (Biological Hazards)

การสัมผัสกับเชื้อโรค เช่น แบคทีเรีย ไวรัส หรือเชื้อรา
ตัวอย่าง: บุคลากรทางการแพทย์ที่ต้องปฏิบัติงานใกล้ชิดกับผู้ป่วย

3. ความเสี่ยงทางเคมี (Chemical Hazards)

การสัมผัสสารเคมีอันตราย เช่น สารระเหย, กรด, หรือสารหนู
ตัวอย่าง: พนักงานในโรงงานผลิตสีที่อาจสูดดมไอระเหยของตัวทำละลาย

4. ความเสี่ยงทางการยศาสตร์ (Ergonomic Hazards)

ท่าทางการทำงานที่ไม่เหมาะสม ซึ่งอาจทำให้เกิดการบาดเจ็บจากการใช้งานซ้ำ ๆ (Repetitive Strain Injuries – RSI)
ตัวอย่าง: พนักงานที่นั่งทำงานในท่าที่ไม่ถูกต้อง อาจเสี่ยงต่ออาการปวดหลังเรื้อรัง

5. ความเสี่ยงทางจิตใจและสังคม (Psychosocial Hazards)

ความเครียดจากการทำงาน เช่น ความกดดันด้านเวลา การกลั่นแกล้งในที่ทำงาน (Workplace Bullying)
ตัวอย่าง: พนักงานที่ต้องรับผิดชอบงานเกินขอบเขต อาจประสบกับภาวะหมดไฟ (Burnout)

สาเหตุของความเสี่ยงในการทำงาน

1. ขาดการวางแผนและการบริหารจัดการ

ขาดนโยบายความปลอดภัยที่ชัดเจน
ไม่มีการจัดอบรมพนักงาน เกี่ยวกับวิธีการทำงานที่ปลอดภัยต้องปฏิบัติอย่างไร

2. อุปกรณ์และเครื่องมือที่ไม่เหมาะสม

ใช้อุปกรณ์ที่ไม่ได้รับการบำรุงรักษา
ใช้อุปกรณ์ที่ไม่ตรงตามมาตรฐานความปลอดภัย

3. สภาพแวดล้อมที่ไม่ปลอดภัย

พื้นลื่น
การจัดเก็บวัสดุที่ไม่เป็นระเบียบ

4. ปัจจัยทางบุคคล

ขาดทักษะหรือความรู้ที่จำเป็นในการทำงาน
ความประมาทเลินเล่อ

5. การเปลี่ยนแปลงในเทคโนโลยีหรือกระบวนการทำงาน

เปลี่ยนแปลงที่ไม่ได้รับการศึกษาเพียงพอ
ใช้เทคโนโลยีใหม่โดยไม่มีการอบรมวิธีใช้ก่อนใช้งาน

แนวทางการป้องกันและจัดการความเสี่ยง

1. การประเมินความเสี่ยง (Risk Assessment)

การระบุและวิเคราะห์แหล่งที่มาของความเสี่ยง
การประเมินความรุนแรงและโอกาสในการเกิด

2. การวางแผนและออกแบบมาตรการป้องกัน

การจัดหามาตรการควบคุมที่เหมาะสม เช่น การใช้เครื่องป้องกันส่วนบุคคล (PPE)
การปรับปรุงสภาพแวดล้อมการทำงาน

3. การอบรมและให้ความรู้

การจัดการอบรมให้พนักงานเข้าใจถึงความเสี่ยงและวิธีการป้องกัน
การส่งเสริมวัฒนธรรมความปลอดภัย

4. การตรวจสอบและติดตามผล

การตรวจสอบสถานที่ทำงานอย่างสม่ำเสมอ
การรวบรวมข้อมูลอุบัติเหตุและเหตุการณ์ใกล้เคียง (Near Misses) เพื่อนำไปปรับปรุงมาตรการป้องกัน

5. การส่งเสริมสุขภาพจิต

การสร้างสมดุลระหว่างงานและชีวิตส่วนตัว
การให้การสนับสนุนทางจิตใจสำหรับพนักงาน

สรุป

ความเสี่ยงในการทำงานเป็นสิ่งที่หลีกเลี่ยงไม่ได้ในทุกองค์กร แต่สามารถลดและจัดการได้ผ่านการวางแผนและการบริหารจัดการที่ดี การลงทุนในการประเมินความเสี่ยง การอบรมพนักงาน และการส่งเสริมวัฒนธรรมความปลอดภัย จะช่วยสร้างสถานที่ทำงานที่ปลอดภัยและเป็นมิตรต่อพนักงาน นอกจากจะช่วยลดการเกิดอุบัติเหตุและโรคที่เกิดจากการทำงานแล้ว ยังส่งผลต่อประสิทธิภาพและความพึงพอใจในการทำงานของพนักงานอีกด้วย

หากคุณสนใจคอร์สอบรม เจ้าหน้าที่ความปลอดภัยในการทำงานไม่ว่าจะเป็น จป.หัวหน้างาน จป.บริหาร จป.เทคนิค ทั้งรูปแบบบุคคลทั่วไป และแบบอินเฮ้าส์ วันนี้เรามีโปรโมชั่นพิเศษลด 40% อ่านเพิ่มเติมได้ที่ >> https://jorporthai.com/

บทความที่น่าสนใจ

ความเสี่ยงในการทำงาน ประเภทความเสี่ยงในการทำงาน