ติดตั้ง Lifeline อย่างไรให้ปลอดภัยตามมาตรฐาน EN795

บทนำ

Lifeline คือระบบช่วยยึดเหนี่ยวที่ใช้ในงานที่มีความเสี่ยงต่อการตกจากที่สูง เช่น บนหลังคา โครงสร้างเหล็ก เสาไฟฟ้า หรือในพื้นที่ที่ยากต่อการเข้าถึง ระบบนี้มีบทบาทสำคัญในการป้องกันการพลัดตก และช่วยให้ผู้ปฏิบัติงานสามารถเคลื่อนที่ได้อย่างอิสระขณะยังคงเชื่อมต่อกับระบบความปลอดภัย

หนึ่งในมาตรฐานที่ได้รับการยอมรับในระดับสากลเกี่ยวกับการติดตั้งและใช้งาน Lifeline คือ EN795 ซึ่งระบุข้อกำหนดและแนวทางที่ชัดเจนในการออกแบบและติดตั้งจุดยึดเพื่อความปลอดภัยจากการตกจากที่สูง

บทความนี้จะอธิบายถึงวิธีติดตั้ง Lifeline ให้ปลอดภัยตามมาตรฐาน EN795 ตั้งแต่ประเภทของระบบ ขั้นตอนติดตั้ง การตรวจสอบ จนถึงข้อควรระวังในการใช้งาน

ทำความเข้าใจกับมาตรฐาน EN795

EN795 คือมาตรฐานยุโรปที่กำหนดข้อกำหนดสำหรับอุปกรณ์ยึดเหนี่ยวที่ออกแบบมาเพื่อใช้งานร่วมกับระบบป้องกันการตกของบุคคล โดยมาตรฐานนี้แบ่งอุปกรณ์ออกเป็น 5 ประเภทหลัก ได้แก่:

• ประเภท A: จุดยึดแบบถาวรที่ติดตั้งอยู่กับโครงสร้าง (เช่น แผ่นเพลต ฐานเหล็ก)

• ประเภท B: จุดยึดแบบพกพาที่สามารถเคลื่อนย้ายได้

• ประเภท C: Lifeline แนวนอนที่มีการยึดสองจุดและสามารถรับแรงได้

• ประเภท D: รางเลื่อนแนวนอน

• ประเภท E: อุปกรณ์แบบน้ำหนักถ่วง (ไม่ยึดกับโครงสร้าง)

สำหรับการติดตั้ง Lifeline แนวนอน นิยมใช้งานในประเภท C และ D มากที่สุด เพราะให้ความยืดหยุ่นในการเคลื่อนที่และความปลอดภัยที่ดี

ขั้นตอนการติดตั้ง Lifeline อย่างปลอดภัยตามมาตรฐาน EN795

1. การประเมินพื้นที่ติดตั้ง

ก่อนเริ่มติดตั้ง Lifeline จำเป็นต้องทำการประเมินพื้นที่ที่จะติดตั้งอย่างละเอียด โดยพิจารณาองค์ประกอบต่อไปนี้:

• ความสูงและระยะตกที่อาจเกิดขึ้น

• ประเภทของโครงสร้างที่ใช้ติดตั้ง (เช่น เหล็ก คอนกรีต ไม้)

• น้ำหนักและจำนวนผู้ใช้งาน

• ความยาวของระบบ Lifeline และตำแหน่งของจุดยึด

• เส้นทางการเคลื่อนที่ของผู้ใช้งาน

การประเมินที่รอบคอบจะช่วยให้การออกแบบระบบ Lifeline มีความปลอดภัยสูงสุด และปฏิบัติตาม EN795 ได้อย่างถูกต้อง

2. การเลือกอุปกรณ์ที่ได้มาตรฐาน

การเลือกใช้อุปกรณ์ต้องมั่นใจว่า:

• ได้รับการรับรองตามมาตรฐาน EN795

• มีเอกสารรับรองจากผู้ผลิต (Declaration of Conformity)

• เหมาะสมกับลักษณะงาน เช่น การทำงานแนวราบ แนวลาดเอียง หรือบนหลังคา

• รองรับจำนวนผู้ใช้งานได้ตามข้อกำหนด (ส่วนใหญ่อยู่ที่ 1-3 คน)

ตัวอย่างอุปกรณ์ที่ควรมีในระบบ Lifeline ได้แก่:

• สายเคเบิลเหล็กกล้า / เชือก Lifeline

• จุดยึดปลายสาย (Anchorage Points)

• Absorber ดูดแรงกระแทก

• อุปกรณ์เคลื่อนที่ตามสาย (Traveller)

• อุปกรณ์ยึดกับโครงสร้าง เช่น Bolt หรือ Clamp ที่รับแรงตามที่กำหนด

3. การติดตั้งโดยผู้เชี่ยวชาญ

การติดตั้งควรดำเนินการโดยผู้เชี่ยวชาญที่ผ่านการฝึกอบรม มีความรู้ด้านวิศวกรรมความปลอดภัย และมีประสบการณ์ในการติดตั้ง Lifeline ตามมาตรฐาน EN795

ขั้นตอนพื้นฐานประกอบด้วย:

• ยึดปลายสายเคเบิลเข้ากับจุดยึดที่แข็งแรงผ่าน Anchor Point

• ดึงสายให้ตึงพอดีตามแรงดึงที่กำหนด (ตรวจสอบด้วย Tension Meter)

• ติดตั้ง Shock Absorber ที่ปลายสายเพื่อรับแรงกระชากเมื่อมีการตก

• ตรวจสอบการ Alignment ของสายไม่ให้มีการบิดหรือเคลื่อนผิดแนว

• ทดสอบระบบหลังติดตั้ง โดยการ Load Test หรือจำลองแรงตก

4. การตรวจสอบและบำรุงรักษา

EN795 ระบุให้มีการตรวจสอบระบบ Lifeline เป็นประจำอย่างน้อยปีละ 1 ครั้ง โดยผู้เชี่ยวชาญที่ได้รับการรับรอง การตรวจสอบประกอบด้วย:

• ตรวจสอบจุดยึดว่ายังแน่นหนา ไม่หลวม หรือขึ้นสนิม

• ตรวจสอบสภาพของสายเคเบิล ไม่ขาดหรือมีรอยบิดเบี้ยว

• ตรวจสอบ Absorber และอุปกรณ์ Traveller ว่ายังทำงานได้ตามปกติ

• บันทึกผลการตรวจสอบและกำหนดรอบการตรวจสอบครั้งถัดไป

การบำรุงรักษาอย่างสม่ำเสมอจะช่วยยืดอายุการใช้งานของระบบ Lifeline และลดความเสี่ยงในการทำงานบนที่สูง

5. การฝึกอบรมผู้ใช้งาน

แม้จะมีระบบ Lifeline ที่ได้มาตรฐาน แต่หากผู้ใช้งานไม่เข้าใจวิธีใช้อย่างถูกต้องก็อาจก่อให้เกิดอุบัติเหตุได้

สิ่งที่ควรฝึกอบรม ได้แก่:

• วิธีการใช้งานอุปกรณ์ส่วนบุคคล (Harness, Lanyard, Hook)

• การเชื่อมต่อเข้ากับ Lifeline อย่างถูกต้อง

• วิธีเคลื่อนที่โดยไม่ให้สายเคเบิลพาดหรือพันตัว

• การประเมินความเสี่ยงก่อนเริ่มทำงาน

• การฝึกซ้อมสถานการณ์ฉุกเฉิน เช่น การช่วยเหลือผู้ตกจากที่สูง

สรุป

การติดตั้ง Lifeline อย่างปลอดภัยตามมาตรฐาน EN795 ไม่ใช่เพียงแค่การเลือกใช้อุปกรณ์ที่ได้รับการรับรองเท่านั้น แต่ต้องเริ่มจากการประเมินความเสี่ยง การออกแบบระบบที่เหมาะสม การติดตั้งโดยผู้เชี่ยวชาญ การตรวจสอบบำรุงรักษา และการฝึกอบรมผู้ใช้งานอย่างจริงจัง

การปฏิบัติตามมาตรฐาน EN795 อย่างเคร่งครัดจะช่วยลดความเสี่ยงจากการตกจากที่สูง ปกป้องชีวิตและสุขภาพของพนักงาน และสร้างความเชื่อมั่นให้กับองค์กรในด้านความปลอดภัย

แหล่งอ้างอิง

1. European Committee for Standardization. (2012). EN 795:2012 Personal fall protection equipment – Anchor devices. Brussels.

2. IRATA International. (2021). International Code of Practice for Industrial Rope Access.

3. Petzl Technical Guide. (2020). Horizontal lifeline systems and anchor points.

4. Honeywell Safety Products. (2023). Guide to Fall Protection Systems and EN Standards.

5. 3M Fall Protection. (2022). Horizontal Lifeline System Installation Manual.